Evdeki Robotlar: Hizmet mi, Gözetim mi?

Sabahın erken saatinde mutfakta kahvaltı hazırlarken çıkan sesleri duyan güler yüzlü bir robot, “Günaydın, sana yardım etmemi ister misin?” diye soruyor. Henüz şarjdan çıkan NEO, metalik adımlarla yanınıza geliyor. Parlak sensörleriyle etrafı tarıyor, ses tonunuzu analiz ediyor, yüz ifadenizi çözümlüyor. Yardım etmek üzere tasarlandığı söyleniyor; ancak bu sahne, insana şu soruyu sorduruyor: Gerçekten yardım mı ediyor yoksa sürekli bizi mi izliyor ?

2025’te piyasaya sürülen yeni nesil ev robotları, kullanıcı davranışlarını öğrenip bulut sistemlere aktarıyor. Bulaşıkları makineye yerleştirirken ya da çamaşırları katlarken, evin mahremiyetine dair veriler de dışa taşınmış oluyor. Artık mahremiyetin sınırları duvarlarla değil kablosuz ağ sinyalleriyle çiziliyor. Evin sessizliği dahi bir veri kaynağına dönüşmüş durumda.

Daha gelişmiş robotların yapay zekasında anomali olarak kodlanan bir davranışımızdan ötürü bizi kapı dışarı etme ihtimalini düşündüğümüzde ise işler daha da karışmaya başlıyor. Özellikle NEO Kişisel Robotu gibi, uzaktan da başkaları tarafından kontrol edilebilir olması ve her anımızı NEO'nun metalik gözlerinin ardından izlemesi de cabası...

Oysa İslam’da mahremiyet, yalnızca kişisel bir hak değil; korunması gereken bir emanettir. Kur’an’da, “Ey iman edenler! Kendi evlerinizden başka evlere, izin almadan ve selâm vermeden girmeyin” (Nûr, 27) buyruğu, özel alanın dokunulmazlığını açıkça ifade eder. Bu ilke, yalnızca insanlar için değil, dijital çağın “misafirleri” olan teknolojiler için de geçerlidir. Zira gözetim, ister insan eliyle ister algoritmayla yapılsın, aynı ihlali doğurur.

Son tahlilde; yapay zekâ sistemleri insan onurunu, özel alanı ve mahrem bilgiyi koruyacak şekilde sınırlandırılmadıkça, hizmetkâr değil gözetmen konumuna düşer. Bugün akıllı telefonlarla başlayan mahremiyet erozyonu, yarın hizmetçi robotlar aracılığıyla derinleşebilir. Bu sebeple her Müslüman, evine giren her teknolojiyi sadece bir kolaylık değil, aynı zamanda bir imtihan vesilesi olarak görmelidir...